Judendorf  [Żydowska Wieś].   

Około 7 km na południowy zachód od Młynar /Mühlhausen,ponad 20 km na wschod od Elbląga / Elbing
 i 7 km,w tym samym kierunku,od Pomorskiej Wsi / Pomehrendorf / Bierutowo (1945-1954) znajduje się 
wieś Warszewo.
Wieś jest stara.Pierwsza wzmianka o niej odnotowana została w 1336 roku [prawa dla niej wystawione 
przez Krzyżaków we wsi Zastawno / Schönberg].
Judendorf /Warszewo zostało wymienione w dokumentach dotyczących zniesienia pańszczyzny w Kreis Preußisch Holland / powiat pasłęcki 10 VII 1719 r.
28 V 1874 roku Judendorf zostaje przylączona do Amtsbezirk Sumpf / starostwo Sąpy.

                                                        Sumpf / Sąpy.

Natomiast 5 VI 1905 roku wieś zostaje podporządkowana Stadtbezirk Mühlhausen / okręg miejski Młynar.
Przynależy do dwóch parafii: rzymskokatolickiej i ewangielickiej.
Pierwsza z nich znajduje się w Młynarach /  Mühlhausen przy kościele Niepokalanego Poczęcia
Najświętszej Maryi Panny [ budowany w latach 1856-57 ] a druga znajdowała się w Zastawnie / Schönberg [obecny kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1866 r.].

Kościół w Zastawnie z 1866 r.

Urząd Stanu Cywilnego dla Judendorf znajdował się w Nowych Monasterzyskach [Standesamt Neu Münsterberg].

Pomnik w  Neu Münsterberg /Nowe Monasterzysko.

Mieszkańców nigdy nie było wielu we wiosce,średnio ok.200 osób,i tak:
-1820 r.-145 osób,1885 r.-252 osób,1905 r.-210 osób,1910 r.-226 osób,1933 r.-206 osób i 1939 r.-176.
A jak było z Żydami?Niestety nie dotarłem do informacji o mieszkańcach Judendorf pochodzenie Mojżeszowego ale w  Kreis Preußisch Holland / powiecie pasłęckim miało się tak:
-1890 r.-246 Żydów na 41 407 mieszkańców,1925 r.-104 na 38 069 mieszkańców,1933 r.-83 Żydów
na 37 107 mieszkańców i 1939 rok-na 37 447 mieszkańców mieszkało ... 8 Żydów.
Ciekawostką są wybory do Reichstagu,które odbyły się 5 III 1933 roku,w powiecie pasłęckim:
-głosowało 20 029 osób,prawidłowo oddanych głosów było 86%,
-na NSDAP [Hitler] oddano ... 13 104 głosy,na SPD [socjaldemokracja]-2339 głosy i na KPD [komuniści] głosów dano 754.
Niemieccy narodowi socjaliści zaczęli wprowadzać nowe porządki przy aprobacji większości Niemców.
10 III 1936 roku miejscowość Judendorf otrzymuje od nazistów nową nazwę "Hermann Walde".
Obowiązuje ona do maja 1945 roku gdy nowe władze i nowi mieszkańcy nazywają wioskę "Warszewo".Ciekawe ilu obecnych mieszkańców Warszewa zna starą nazwę wsi,tłumaczoną na 
Żydowska Wieś?

                                                     Warszewo/Judendorf.Kamień pamiątkowy wojny 1914-18.

Pisano:
             5 VIII 2017 r.

Tekst : Azja70.
Foto z internetu [archiv.],foto kolor:Piotr Glapiński,2013 r.

Pomoce:
              -http://www.verwaltungsgeschichte.de
              - Wikipedia
              -http://jezykotw.webd.pl
              -http://wiki-de.genealogy.net
-"Słownik polskich nazw miejscowości w byłych Prusach Wschodnich i na obszarze byłego Wolnego Miasta Gdańska
   według stanu z 1941 roku."- Władysław Chojnacki,Wydaw.Instyt.Zachodniego,Poznań 1946 r.

Róg Mickiewicza-Bema.

Pod koniec lat 50-tych XX wieku przy skrzyżowaniu z ul.Bema i Mickiewicza znajdował się sklep Elbląskiej Spółdzielni Mleczarskiej,w którym to można było kupić przetwory mleczne oraz mleko,które sprzedawczyni specjalną chochlą nalewała do kanek,słoików i butelek.

                                           Ul.Mickiewicza 60-tam gdzie wisi logo znanego 
                                           napoju znajdowały się opisywane punkty mleczno-
                                           -alkoholowe.      

W późniejszym okresie [aż do kapitalizmu] w tym miejscu napój dla dzieci został zastąpiony napojami dla dorosłych [tzw.wyskokowymi] i włodarze miasta z PZPR otworzyli sklep monopolowy [Mickiewicza 60].Teraz w tym miejscu jest sklep spożywczy.Punkt mleczarski przeniesiono w najbliższą bliskość przy "Mleczarni" [nie istniejącej już przy ul.Bema].Przy tym samym skrzyżowaniu znajdował się kiosk piekarski [obok dawnego szaletu miejskiego a obecnie sklepu ortopedycznego-Bema 14] naprzeciwko punktu mleczarskiego [alkoholowego].

                                                      Bema 14 od strony Mickiewicza.

W tej budce pani sprzedawczyni miała zawsze przygotowaną "górkę" pięciogroszówek.Po co?Gdyż gdy tylko w SP nr.4 zadzwonił dzwonek na przerwę ... wysłannik biegiem udawał się do tego kiosku nie po bułki tylko aby rozmienić "grube monety" na pięciogroszówki.Gdy wrócił ... zaczynał się hazard! "O parapet","O ścianę","Dołek","Rzutki"...[Dla niewtajemniczonych: są to nazwy popularnych gier pieniężnych szkolno-podwórkowych].

                                            Szkoła Podstawowa nr.4.Od 1975 roku imienia
                                          Henryka Sienkiewicza.Do 1945 "Trusoschule"
                                           zbudowana w latach 1912-1913.


Pisano:
             8 VII 2017 r.

Tekst i foto: "Azja70".
Zdjęcia wykonane w dniu 6 V 2017 r.

Rodzi się HUB...

Haffuferbahn,Kolej Nadzalewowa a nawet Kolej Nadbrzeżna...
Większości Elblążanom,tak przedwojennym jak i obecnym,kojarzy się ona z wakacjami i urlopami
czy sobotnio-niedzielnymi wypadami za miasto a przede wszystkim na pobliskie plaże.
Jednak początki istnienia tej trasy kolejowej były prozaicznie robocze...
HUB było prywatną linią kolejową służącą  zakładom północnych dzielnic miasta,a także cegielniom
umiejscowionym od Kamionka Wielkiego [Gross Steinort] po Tolkmicko [Tolkemit].
W marcu 1892 roku grupa posiadaczy ziemskich [ z Wysoczyzny Elbląskiej-Elbinger Höhe ] i fabrykantów wystosowała pismo do nadprezydenta prowincji zachodnio-pruskiej dr.Gustava Heinricha Konrada von Gosslera z prośbą o wybudowanie linii kolejowej Elbląg-Milejewo-Frombork-Braniewo.Parę miesięcy później powstał komitet budowy Kolei Nadzalewowej,do którego
należeli m.in.:kanonik Julius Pohl,inż.Carl Ziese i właściciel cegielni w Suchaczu Fryderyk Moebus.
W lipcu tego samego roku wystosowali petycję do ministra robót publicznych uzasadniając powstanie linii HUB :ułatwieniem załadunku bezpośrednio na wagony kolejowe  produktów Schichaua i browaru "English Brunnen"[do tej pory transportem konno-motorowym przemieszczano się z firm produkcyjnych do państwowej stacji kolejowej [Dworzec Wschodni].Oprócz tego ułatwiony miał być transport węgla [z Anglii,15 000 ton rocznie],który sprowadza się w ten rejon
a także wywóz produkcji okolicznych cegielni i plonów płodów rolnych.
I tak się zaczęło...

"DER GESSELIEGE.GRAUDENZER ZEITUNG.05.05.1895 r."-[niedziela].

>Na odbywającym się dziś w ratuszu posiedzeniu komitetu ds.budowy kolei z Elbląga przez Frombork do Braniewa pojawili się także kanonik fromborski Pohl oraz Hauptman [czyli:Landeshauptman-wysoki urzędnik władz prowincjonalnych-dop.mój] Hantel.
Po tym jak minister wojny zezwolił,by kolej była realizowana jako Kleinbahn [tzn. ... kolejka,kolej trzeciorzędna,regulowana ustawą z 1892 r.],koszty obniżyły się z trzech milionów do 2 750 000 marek.Większe obniżenie nie jest możliwe,ponieważ kolej powinna być tak zbudowana by mogły
tam kursować wagony ciężkie i wojskowe.<.

                                                        Kanonik fromborski Julius Pohl.

"WESTPREUSSISCHER VOLKSBLATT.20.09.1895 r."-[piątek].

>19 września,o godz.05.00 po południu,w sali hotelu "Berlin" odbyło się zebranie osób zainteresowanych budową Kolei Nadzalewowej z powiatów elbląskiego i braniewskiego.Wszystko wskazuje na to,że budowa rozpocznie się wiosną przyszłego roku,i że jesienią nastąpi uruchomienie  połączenia kolejowego,o które tak długo zabiegano.<.

"Hotel Stadt Berlin" przy ul.Wieżowej i Pl.Słowiańskim [Kattenbrunnenstr./Fr.Wilhelm Platz]-Elbląg/Elbing,ok.1883-87.


"DANZIGER ZEITUNG.13.04.1897 r."-[wtorek].

>Kolej Nadzalewowa jako towarzystwo aukcyjne została w sobotę wpisana do rejestru firm,przez co
ostatecznie ukonstytuowała się.Rozpoczęto także pomiary ,by dokładniej określić wcześniejsze zmiany kursu trasy w powiecie braniewskim,przy czym przebieg linii kolejowej w naszym i fromborskim powiecie pozostaje bez zmian do wcześniejszych planów.Po wejściu państwowego pozwolenia budowa powinna ruszyć w ciągu najbliższych 5 miesięcy.<.

"DANZIGER ZEITUNG.25.09.1897 r."-[sobota].

>Zebranie władz miejskich zajmowało się dziś m.in.poprowadzeniem HUB przez miasto.
Ponieważ władze kolejowe nie zgodziły się na połączenie Kolei Nadzalewowej od strony wschodniej do dworca głównego [Dworzec Wschodni,dziś nasz jedyny elbląski dworzec],będzie ją trzeba będzie połączyć od zachodu czyli od strony Trettikenhof.W tajnym głosowaniu zatwierdzono przeprowadzenie linii kolejki przez miasto [za:32 głosy,przeciw:13].<.

Krzyżówka torowiska tramwajowego z kolejowym przy ul.Królewieckiej i Zacisze.
[Königsbergerstrasse/Sonnenstrasse],Elbląg/Elbing.




"ELBINGER ZEITUNG.17.10.1897 r."-[niedziela].

 

Plan budowy torowiska HUB w rejonie Exerzierplatz [Carlsonplatz,Hoża,Skwer Ofiar Sprawy Elbląskiej]. 

"ALTPREUSSISCHE PRESSE.17.04.1898 r."-[niedziela].

>Dokument zezwolenia dla Kolei Nadzalewowej z Braniewa do Elbląga zostanie opublikowany
w najnowszym dzienniku urzędowym.Wstęp do niego brzmi następująco:
,, Udziela się pozwolenia na utworzenie i prowadzenie normalnotorowej kolejki z Braniewa do Elbląga ,obsługującej ruch osobowy i towarowy ,Towarzystwu Aukcyjnemu Haffuferbahn z siedzibą w Elblągu,na mocy ustawy o kolejkach i prywatnych torach połączeniowych z dnia 28.07.1892 r.,
w porozumieniu z wyznaczoną przez ministra prac publicznych Królewską Dyrekcją Kolei w Królewcu,z zastrzeżeniem praw osób trzecich,na okres 90 lat. ".
 Po tym następują szczegółowe warunki i poszczególne załączniki.<.

"THORNER PRESSE.08.09.1898 r."-[czwartek].

>5 września Izba Karna w Braniewie skazała na dwa miesiące więzienia czterech zatrudnionych przy budowie Kolei Nadzalewowej  rosyjskich robotników,którzy zaczęli strajkować i próbowali do  strajku namówić swych kolegów.<.

Sąd Rejonowy w Braniewie,ok.1900-1902.



"DANZIGER ZEITUNG.27.04.1899 r."-[czwartek].

>Otwarcie ruchu osobowego HUB powinno nastąpić [jak już niedawno informowano]
w dniu 18 maja ,jeżeli przeprowadzone w dn.14-16 maja odbiory policyjne [odbiory techniczne władz prowincjonalnych w tym przez policję] dadzą pozytywny wynik.Ruch towarowy ruszy,prawdopodobnie,w dn.1 lipca,kiedy już będzie gotowy odcinek kolei przez miasto [Elbląg-dop.mój].<.

                                                   










  Plac Grunwaldzki [ Hollander Thor] z torami łącznikowymi                                                                    "Dworzec Wschodni-Elbląg Miasto". [okres późniejszy niż opisywany].

"DANZIGER ZEITUNG.05.09.1899 r."-[wtorek].

>Wschodniopruskie Kolejowe Towarzystwo aukcyjne [Ostdeutsche Kleinbahn-Actien-Gesselschaft]
które prowadzi ruch na HUB,po ukończeniu pozostałego odcinka trasy w Elblągu,nie zezwoli na kursowanie pociągów osobowych do dworca państwowego [przy Al.Grunwaldzkiej-dop.mój].
Pociągi będą tak jak dotąd rozpoczynać i kończyć bieg przy Brandenburgerstrasse [ob.Skwer Ofiar Sprawy Elbląskiej].Obowiązujący od 1 października zimowy rozkład Kolei Nadzalewowej bedzie zawierał duże zmiany.<.

          Dworzec HUB przy obecnym Skwerze Ofiar Sprawy Elbląskiej na początku XX wieku...

                                                           ... i 7 lutego 2017 roku.

"ELBINGER ZEITUNG.12.09.1899 r."-[wtorek].

>W poniedziałek Kolej Nadzalewowa została uroczyście otwarta.
"Gotowa"-przynajmniej w rozumieniu laika-jeszcze nie jest;pozostaje jeszcze wiele do zrobienia.
W Pęklewie [Panklau] oczekuje się tak potrzebnej poczekalni,wciąż brakuje BUDYNKU DWORCA [pokreślenie moje] i hali targowej w Elblągu.[...].<.

Studzienna 3 [Wilhelmstrasse 3]-drukarnia gazety "Elbinger Zeitung".Redakcja znajdowała się na rogu Wodnej [Wasserstrasse] i Bednarskiej [Spieringstrasse].

"THORNER PRESSE.12.09.1899 r."-[wtorek].

>11 września nastąpiło uroczyste otwarcie Kolei Nadzalewowej.
Ok. godziny 11.00 odjechał pociąg z Braniewa;we Fromborku urządzono śniadanie i ok.godz.16.00
pociąg dotarł na Dworzec Miejski w Elblągu.W przejażdżce z okazji otwarcia wzięli udział:nadprezydenci Prus Wschodnich i Zachodnich,prezydent rejencji [Regierungspräsident]
von Holwede [Friedrich Heinrich-dop.mój] z Gdańska [Danzig] oraz wielu przedstawicieli miejskich stowarzyszeń.Miejskie budynki,sam pociąg a także wiele prywatnych przedsiębiorstw było
uroczyście udekorowanych.<.

                                         Dworzec kolejowy w Braniewie [Braunsberg].

                                          Dworzec we Fromborku ,ok.1910 r.[Frauenburg].

                                               Stacja Elbląg Zdrój [Englisch Brunnen].



Pisano:
             24 III 2017 r.

Tekst wstępu i foto byłego dworca z 7 II 2017 r: Azja70.
Foto archiwalne z internetu,m.in.Fotopolska eu [Mike 016].
Tłumaczenia z blogu pani Magdaleny Pasewicz-Rybackiej.

POMOCE:
                     #KSIĄŻKI:
-"Browar w Elblągu.Tradycyjnie od 1872 roku".-Wiesława Rynkiewicz-Domino,Tomasz Gliniecki,
   "Transport",str.51 i 55.[wyd.2012 r.].
-"Elbląskie okruchy XX wieku."-Tomasz Gliniecki,"Kolej,port i drogi",str.20-21.[wyd.2013 r.].
-"Księga Elbląska.Przewodnik Historyczno-Krajoznawczy.Część III"-pod red.J.Zaskiewicza:"Most         do Europy",str.327-Jerzy Zaskiewicz.[wyd.2005 r.].
-"Historia Elblaga.Tom III,część 2"-pod red.Andrzeja Grotha:"Komunikacja i handel",str.86-87-Kazimierz Wajda,[wyd.2001].
               
              #INTERNET:
-"Haffuferbahn.Blog o Kolei Nadzalewowej"-Magdalena Pasewicz-Rybacka.
-Wikipedia,
-"Historia Wysoczyzny Elbląskiej":"Kolej Nadzalewowa Haffuferbahn".

Tramp w porcie Elbing.

Na zdjęciu widzimy gdański statek handlowy "Consul Suckau" w porcie Elbing.
Prawdopodobnie uchwycono moment przybijania frachtowca do nabrzeża Speicherinsel,czyli dzisiejszej Wyspy Spichrzów.
Przypomnę,że wówczas Gdańsk był państwem o nazwie Freie Stadt Danzig-Wolne Miasto Gdańsk. 
[10 I 1920-1 IX 1939].

                                   M/S Consul Suckau na rzece Elbing przy Lubecker Ufer 
                                     [obecnie Wybrzeże Gdańskie na Wyspie Spichrzów].
                                                                  .        


W "Gazecie Gdańskiej-Echu Gdańskim" z dnia 4 IX 1927 roku [niedziela] czytamy o tym statku,że 29 VIII 1927 roku wyszedł z portu w Gdańsku w rejs do Londynu z ładunkiem drzewa.

  

W tym numerze znalazła się informacja o wypłynięciu do 

Londynu M/S Consul Suckau.

Londyński port nad Tamizą około 1927 roku.                                                                                    

Jego armatorem była firma spedycyjna z Gdańska "Reinhold F.G.".
Zbudowany został ze stali w 1923 r. jako "Carola" w Lejdzie [Lejden,Leyden-Holandia].W duńskim wydawnictwie "Dansk Søulykke-Statistik" ["Duńska Statystyka Wypadków"] z VIII 1931 roku [za rok 1930] stwierdzono,że "Consul Suckau" podczas rejsu z Królewca do Plymouth z pszenicą wchodzi na mieliznę 13 XII 30 r. przy duńskiej wyspie Langelands.Stwierdzili również,że część ładunku uratowano.Duńskie ministerstwo morskie stwierdza,że do katastrofy doszło z powodu nieuważnej nawigacji.Statek musiał przetrwać gdyż są o nim wzmianki w holenderskiej gazecie "Nieuwe Leidsche Courant" [25 I 1932 i 15 VI 1933].Lecz w 1933 roku został sprzedany przez bank hipoteczny z Rotterdamu [Holandia] nowemu armatorowi i przemianowany na "Jacobsen".Popływał po morzach do 1941 roku kiedy to został storpedowany przez brytyjski okręt podwodny HMS "Tigris" (N 63).

HMS "Tigris" [załoga 50 osób]- zatopiony został przez pomocniczy ścigacz okrętów podwodnych [korweta] UJ 2210

         w dn. 27 II 1943 roku w okolicach Capri [Morze Tyreńskie].Nikt nie ocalał.  

 UJ [U-boot Jagd]  2210 jeszcze jako francuski trawler "Marcella".

Budowany w l.1932-33 w Saint.Nazaire.

Natomiast korweta UJ 2210 to przedwojenny francuski ... trawler "Marcella" zmuszony do kolaboracji.Okręt został zatopiony torpedą [przełamany na pół] 28 V 1944 r. przez amerykańską łódź torpedową typu PT 80 [zaatakowało go ...4-5 jednostek!],na Morzu Liguryjskim pod miejscowością Deiva Marina [Włochy].

I tak przez zdjęcie z Elbing, sprzed 1933 roku, poznaliśmy historię [tragiczną!] trzech okrętów,na których zginęło wielu marynarzy.

Pisano:                                                                                                                            

                9-10 III 2017 r                                                                                                            

Tekst" Azja70                                                                                                                                          

Foto z internetu.                                                                                                     

Pomoce:

#Internet:

-diversguide.eu

-Wikipedia,

-lariosub.com

-theshipslist.com

-leiden.courant.nu

-sbib.dk

-Pomorska Biblioteka Cyfrowa

                                                                       

Nie tylko śruba...[pieniądze i serca też].

"W Elblągu śruby produkuje się od bardzo dawna.Opanowano tę
produkcję doskonale i statki budowane we wszystkich polskich stoczniach poruszają się właśnie za pomocą propellerów powstałych w Zakładach im.gen.Karola Świerczewskiego."
["Trzeci w wielkiej sztafecie"-str.184].

 26 I 2016 r.-widok na dawny "ZAMECH".

W roku 1977 władze morskie PRL zaczęły zastanawiać się nad tematem: "następca Daru Pomorza" [1908-1926-„Prinzess Eitel Friedrich” ,1926-"Colbert",1929-"Pomorze",1930-2017-"Dar Pomorza"]...

Rok 1915-jeszcze jako "Prinzess Eitel Friedrich" pod niemiecką banderą.

                                           

Dlaczego?

Ponieważ stara fregata potrzebowała generalnego remontu a jego koszt przekraczał wręcz cenę budowy nowej jednostki...

10 X 77 roku rektor Wyższej Szkoły Morskiej prof .dr kpt.żeglugi wielkiej Daniel Duda zaproponował by młodzież "sama" zbudowała następcę "Białej Fregaty" i by się zwał "Dar Młodzieży".

 

Profesor zwyczajny doktor kapitan żeglugi wielkiej Daniel Duda.

[fot.Krzysztof Miłosz,2015 r.].

15 VI 1979 r-Federacja Socjalistycznych Związków Młodzieży wystąpiła "samoistnie" oficjalnie z inicjatywą budowy żaglowca a w WSM zawiązał się Komitet Budowy "Daru Młodzieży".Gierek przyklasnął,partia poparła...Lecz...Lecz w tym okresie Stocznia im.Lenina [Gdańsk] otrzymała kontrakt od ZSRR na budowę serii żaglowców szkolnych [np."Mir"] dla radzieckich szkół morskich...
Ustalono,że nasz żaglowiec będzie pilotażową jednostką tej "sowieckiej serii".Przyspieszono zbiórkę pieniędzy tak dobrowolnych jak i ... "dobrowolnych".
Stępkę okrętu postawiono 30 VI 1981 roku a już 12 XI tego samego roku okręt wodowano!Matką chrzestną została żona kapitana "Daru Pomorza",pani Helena Jurkiewicz, a ... poświęcił żaglowiec proboszcz parafii św.Brygidy ksiądz Henryk Jankowski [okres pierwszej "Solidarności"].

Położenie stępki budowy B-95/1 nastąpiło 30 VI 1981 r.

Wodowanie STS "Daru Młodzieży"-12 XI 1981 r.

W Gdyni,porcie macierzystym,w dniu 4 VII 1982 roku podniesiono na nowym żaglowcu banderę.W swój pierwszy rejs "Dar Młodzieży" wypłynął 10 VII 1982 r.Ale nigdzie by nie wypłynął gdyby nie elbląski "ZAMECH".Fregata potrzebowała napędu pomocniczego czyli napędu mechanicznego.Silniki już miała.Jednak bez śruby nie popłynie.Bez nowoczesnej śruby nastawnej i takiej samej,nowoczesnej,przekładni...

 Otóż w cytowanej już na początku książce, na str.185,czytamy[fragmenty]:

"Ustalono, iż trzeba zaprojektować taką śrubę, której skrzydła, przy żegludze bez użycia silnika, nie będą stawiały żadnego oporu. Trzeba je więc tak zaprojektować, aby ich ruchomość wynosiła 90 stopni. To znaczy, aby mogły się składać do osi wzdłużnej statku i wtedy nie będą stawiać oporu. [...] W Zamechu wykonano taki pędnik. Śruba "Daru Młodzieży" ma trzy ruchome płaty. Zewnętrzna średnica wynosi 3 metry, a średnica piasty 90 cm.[...]." .Śruba "z Elbląga była ciekawym rozwiązaniem gdyż bez wyłączania silnika mogła posuwać okręt w przód bądź w tył.Żaglowiec jako napęd dodatkowy [bo główny to przecież żagle] posiadł 2 silniki spalinowe wysokoprężne czterosuwowe nie nawrotne,typu Cegielski-Sulzer 8AL 20/24 o mocy
552 kW [750 KM]każdy, [750 obr/min] z dwiema turbosprężarkami.Te silniki podłączone były do "naszej" śruby [typ 900/3,trzy skrzydłowa,z lewym kierunkiem obrotu] jednostopniową przekładnią redukcyjną 750/202 obr/min,typ MBL-2.Przekładnia również została wyprodukowana w elbląskim ZAMECHU.Śruba przeszła w Elblągu cykl...5000 próbnych przesterowań płatów!Pilnował tego "testu" inspektor odbioru Józef Szurlej.
6 XI 81 roku dotarły elbląskie produkty do Stoczni Gdańskiej i od razu rozpoczęto ich montaż.

Pomocniczy napęd z Elbląga po zamontowaniu.

[śruba nastawna typ 900/3].

                               Śruba z "ZAMECHU" w 2013 r. podczas remontu żaglowca

                                 w Gdańskiej Stoczni Remontowej.

Na str.212-213 w/w książki Karol Kumala [starszy mechanik] wspominał:"[...] Wreszcie cały szereg
urządzeń na "Darze Młodzieży" montowały ekipy serwisowe.
Na przykład ŚWIETNI SPECJALIŚCI Z ELBLĄSKIEGO ''ZAMECHU'' SAMI PILNOWALI ABY DOBRZE WYKONAĆ PRACE MONTAŻOWE ŚRUBY NASTAWNEJ I PRZEKŁADNI".Konstruktorami śruby byli:
-dr inż.Jacek Gajka,inż.Tomasz Pietrzak,inż.Lechosław Rutkowiak i inż.Benedykt Gorczyński.Wiele z ich rozwiązań techn.zostało opatentowanych.Można było z RFN sprowadzić podobną śrubę [nie tak nowoczesną] lecz koszt jej wyniósłby [w 1981 r.] 500 000 marek [a marka zachodnioniemiecka kosztowała ok.3,50 zł!].Dobiega końca moja opowieść [baaardzo skrótowa!] o elbląskim wkładzie technicznym w budowę tego przepięknego okrętu ale muszę też dodać,że Elblążanie również pieniężnie dokładali się do tego projektu poprzez wpłaty bezpośrednie na konta zbierające fundusze jak i poprzez kupowanie czasopism [np.Świat Młodych],które część "ceny" przeznaczały na szkolny okręt Wyższej Szkoły Morskiej  "Dar Młodzieży",godnego następcy STS "Lwów" i SV "Dar Pomorza".

SV "Dar Pomorza" [zwany "Białą Fregatą"].

STS "Dar Młodzieży".

STS "Lwów"

STS "Lwów" po przemalowaniu na krótko przed końcem służby.

[ostatni rejs w 1929 r.].   

UWAGA:  

-W opracowaniach dotyczących naszych żaglowców przed nazwami stawiane są skrótowce,często zamiennie,np.możemy się spotkać z "S/V Dar Młodzieży" jak i "STS Dar Młodzieży".Nie ma tu żadnego błędu.Jest to międzynarodowy skrót oznaczajacy:STS-SAIL TRAINING SHIP czyli Żaglowiec Szkolny lub S/V-SAILING VESSEL-Żaglowiec

 Pisano:  6 III-7 III 2017 r.                                                                                              

Tekst: "Azja 70".                                                                                                                                            

Foto: "26 I 2017 r.-widok na dawny ZAMECH"-Grzegorz Edward Sumiński.

           Foto "prof  zw. dr. kpt.żw Daniela Dudy"-Krzysztof   Miłosz [oficynamorska pl].    

                                     Reszta zdjęć z internetu. Cytaty z "Trzeci w wielkiej sztafecie".                                                                                                                           

Pomoce:

#Książki:

-"Trzeci w wielkiej sztafecie"-Daniel Duda,Zbigniew Urbanyi,wyd.Pomorze Bydgoszcz, 1986r.                              

-"Dar Młodzieży" -Janusz Uklejewski,Zenon Gralak,wyd.Agencja Fotograficzno-Wydawnicza "Mazury",2012r 

# Internet:

-interia pl.,

-wikipedia,

-kartonwork-forum modelarskie,

-www.am.gdynia.pl

-leszekwiktorowicz.pl.

-"Statek szkolny S/V Dar Młodzieży.Specyfikacja zasadnicza prac remontowych.Przegląd klasowy październik-grudzień 2010 r."-Andrzej Bancerek.

-"Statek szkolny S/V Dar Młodzieży.Specyfikacja zasadnicza prac remontowych.Grudzień 2013 r."-Marcin Kotowicz.

                                                                          

             

                                               

                                                                                                                                                                                        

 SS-Obersturmbannfuhrer Ernst Gerke.

Po lewej stronie zdjęcia idzie Ernst Gerke,ur.w Stettin [Szczecin] w 1909 r.
Tu już jako SS-Obersturmbannfuhrer.Od 1 III 1936 roku do 12 I 1938 był kierownikiem Geheime Staatspolizei [Tajnej Policji Państwowej-Gestapo] w Elbing [ w zależności od żródła różne daty].

Do NSDAP wstąpił 1 IV 1932 roku i miał nr.1 048 844 a w SS [dokąd przeszedł z SA] nr.280 247.Od września do grudnia 1939 roku służył w Einsatzgruppe IV, która brała udział w mordowaniu Polaków na Pomorzu,Kujawach i Mazowszu.IV Grupa Operacyjna,np.pomiędzy 5 a 10 IX 39 r. zabiła ok.1900 Polaków w Bydgoszczy a w październiku tego samego roku w Warszawie ok.1000 osób [Ogrody Sejmowe].

                            Jedno z Einsatzkomando w akcji,Bydgoszcz 1939 r.

Były "policjant" z Elbing od XII 39 do IX 42 był szefem gestapo w Breslau [Wrocław] i odpowiadał m.in. za deportację tamtejszych Żydów do obozów zagłady.Od 1942 roku dowodził gestapo w Pradze czeskiej [zwany był Katem Pragi].Odwiedził też obóz koncentracyjny w Terezinie,gdzie zrobiono jemu to zdjęcie [obok idzie Hans-Ulrich Geschke-jego poprzednik na stanowisku.Zdjęcie prawdopodobnie z X 1942 roku-gdy Gerke przejmował stanowisko Geschkego,który został przeniesiony z Pragi do Drezna a potem do Poznania].
Nadmienię,że Prezydium Policji i Gestapo w Elbing znajdowały się przy
Hermann Wilhelm Göring Platz 10 [ob.Giermków-Plac Wolności,część hotelu Arbiter].Po wojnie ten "bohater" Hitlera ukrywał się w Hamburgu jako...Emil Grabowski.Następnie wystepował pod swym nazwiskiem.Nigdy nie został ukarany.[chociaż zaliczany był do "50 najbardziej niebezpiecznych aresztowanych" [przez Amerykanów].Czechosłowacja kilkakrotnie występowała do rządów demokratycznych Niemiec o ekstradycję,do której nigdy nie doszło...Zmarł 7 I 1982 roku w Eckernförde [land: Schleswig-Holstein/Szlezwik-Holsztyn].

Zdjęcie poniżej przedstawia wejście [flaga SS] do siedziby Gestapo i SD w Elbing przy obecnej ul.Giermków.W tym samym budynku od strony ul.Chmurnej [Sturmstrasse] znajdowało się  Polizei Praesidium [Prezydium Policji-budowane w l.1929-30].

                          Prezydium Policji przy ul.Sturmstrasse/Chmurna w Elbing.

Pisano:

           -20 II 2017 r.

Tekst: Azja70.

Foto z internetu.

Pomoce:

             # KSIĄŻKI:

-"Zabijajcie wszystkich.Einsatzgruppen 1938-1941"-Łukasz Gładysiak,wyd.Demart S.A,2012 r.

-"Historia Elblaga.Tom IV (1918-1945)".-"Życie codzienne"-Marek Jędrzejewski,wyd.Marpress Gdańsk,2002.

             # INTERNET:

-Arcinsys-Dolna Saksonia.

-Axis History Forum.

-Wikipedia

-tenhumbergreinhard.de    
-Bydgoska Strefa