Nie tylko śruba...[pieniądze i serca też].

"W Elblągu śruby produkuje się od bardzo dawna.Opanowano tę
produkcję doskonale i statki budowane we wszystkich polskich stoczniach poruszają się właśnie za pomocą propellerów powstałych w Zakładach im.gen.Karola Świerczewskiego."
["Trzeci w wielkiej sztafecie"-str.184].

 26 I 2016 r.-widok na dawny "ZAMECH".

W roku 1977 władze morskie PRL zaczęły zastanawiać się nad tematem: "następca Daru Pomorza" [1908-1926-„Prinzess Eitel Friedrich” ,1926-"Colbert",1929-"Pomorze",1930-2017-"Dar Pomorza"]...

Rok 1915-jeszcze jako "Prinzess Eitel Friedrich" pod niemiecką banderą.

                                           

Dlaczego?

Ponieważ stara fregata potrzebowała generalnego remontu a jego koszt przekraczał wręcz cenę budowy nowej jednostki...

10 X 77 roku rektor Wyższej Szkoły Morskiej prof .dr kpt.żeglugi wielkiej Daniel Duda zaproponował by młodzież "sama" zbudowała następcę "Białej Fregaty" i by się zwał "Dar Młodzieży".

 

Profesor zwyczajny doktor kapitan żeglugi wielkiej Daniel Duda.

[fot.Krzysztof Miłosz,2015 r.].

15 VI 1979 r-Federacja Socjalistycznych Związków Młodzieży wystąpiła "samoistnie" oficjalnie z inicjatywą budowy żaglowca a w WSM zawiązał się Komitet Budowy "Daru Młodzieży".Gierek przyklasnął,partia poparła...Lecz...Lecz w tym okresie Stocznia im.Lenina [Gdańsk] otrzymała kontrakt od ZSRR na budowę serii żaglowców szkolnych [np."Mir"] dla radzieckich szkół morskich...
Ustalono,że nasz żaglowiec będzie pilotażową jednostką tej "sowieckiej serii".Przyspieszono zbiórkę pieniędzy tak dobrowolnych jak i ... "dobrowolnych".
Stępkę okrętu postawiono 30 VI 1981 roku a już 12 XI tego samego roku okręt wodowano!Matką chrzestną została żona kapitana "Daru Pomorza",pani Helena Jurkiewicz, a ... poświęcił żaglowiec proboszcz parafii św.Brygidy ksiądz Henryk Jankowski [okres pierwszej "Solidarności"].

Położenie stępki budowy B-95/1 nastąpiło 30 VI 1981 r.

Wodowanie STS "Daru Młodzieży"-12 XI 1981 r.

W Gdyni,porcie macierzystym,w dniu 4 VII 1982 roku podniesiono na nowym żaglowcu banderę.W swój pierwszy rejs "Dar Młodzieży" wypłynął 10 VII 1982 r.Ale nigdzie by nie wypłynął gdyby nie elbląski "ZAMECH".Fregata potrzebowała napędu pomocniczego czyli napędu mechanicznego.Silniki już miała.Jednak bez śruby nie popłynie.Bez nowoczesnej śruby nastawnej i takiej samej,nowoczesnej,przekładni...

 Otóż w cytowanej już na początku książce, na str.185,czytamy[fragmenty]:

"Ustalono, iż trzeba zaprojektować taką śrubę, której skrzydła, przy żegludze bez użycia silnika, nie będą stawiały żadnego oporu. Trzeba je więc tak zaprojektować, aby ich ruchomość wynosiła 90 stopni. To znaczy, aby mogły się składać do osi wzdłużnej statku i wtedy nie będą stawiać oporu. [...] W Zamechu wykonano taki pędnik. Śruba "Daru Młodzieży" ma trzy ruchome płaty. Zewnętrzna średnica wynosi 3 metry, a średnica piasty 90 cm.[...]." .Śruba "z Elbląga była ciekawym rozwiązaniem gdyż bez wyłączania silnika mogła posuwać okręt w przód bądź w tył.Żaglowiec jako napęd dodatkowy [bo główny to przecież żagle] posiadł 2 silniki spalinowe wysokoprężne czterosuwowe nie nawrotne,typu Cegielski-Sulzer 8AL 20/24 o mocy
552 kW [750 KM]każdy, [750 obr/min] z dwiema turbosprężarkami.Te silniki podłączone były do "naszej" śruby [typ 900/3,trzy skrzydłowa,z lewym kierunkiem obrotu] jednostopniową przekładnią redukcyjną 750/202 obr/min,typ MBL-2.Przekładnia również została wyprodukowana w elbląskim ZAMECHU.Śruba przeszła w Elblągu cykl...5000 próbnych przesterowań płatów!Pilnował tego "testu" inspektor odbioru Józef Szurlej.
6 XI 81 roku dotarły elbląskie produkty do Stoczni Gdańskiej i od razu rozpoczęto ich montaż.

Pomocniczy napęd z Elbląga po zamontowaniu.

[śruba nastawna typ 900/3].

                               Śruba z "ZAMECHU" w 2013 r. podczas remontu żaglowca

                                 w Gdańskiej Stoczni Remontowej.

Na str.212-213 w/w książki Karol Kumala [starszy mechanik] wspominał:"[...] Wreszcie cały szereg
urządzeń na "Darze Młodzieży" montowały ekipy serwisowe.
Na przykład ŚWIETNI SPECJALIŚCI Z ELBLĄSKIEGO ''ZAMECHU'' SAMI PILNOWALI ABY DOBRZE WYKONAĆ PRACE MONTAŻOWE ŚRUBY NASTAWNEJ I PRZEKŁADNI".Konstruktorami śruby byli:
-dr inż.Jacek Gajka,inż.Tomasz Pietrzak,inż.Lechosław Rutkowiak i inż.Benedykt Gorczyński.Wiele z ich rozwiązań techn.zostało opatentowanych.Można było z RFN sprowadzić podobną śrubę [nie tak nowoczesną] lecz koszt jej wyniósłby [w 1981 r.] 500 000 marek [a marka zachodnioniemiecka kosztowała ok.3,50 zł!].Dobiega końca moja opowieść [baaardzo skrótowa!] o elbląskim wkładzie technicznym w budowę tego przepięknego okrętu ale muszę też dodać,że Elblążanie również pieniężnie dokładali się do tego projektu poprzez wpłaty bezpośrednie na konta zbierające fundusze jak i poprzez kupowanie czasopism [np.Świat Młodych],które część "ceny" przeznaczały na szkolny okręt Wyższej Szkoły Morskiej  "Dar Młodzieży",godnego następcy STS "Lwów" i SV "Dar Pomorza".

SV "Dar Pomorza" [zwany "Białą Fregatą"].

STS "Dar Młodzieży".

STS "Lwów"

STS "Lwów" po przemalowaniu na krótko przed końcem służby.

[ostatni rejs w 1929 r.].   

UWAGA:  

-W opracowaniach dotyczących naszych żaglowców przed nazwami stawiane są skrótowce,często zamiennie,np.możemy się spotkać z "S/V Dar Młodzieży" jak i "STS Dar Młodzieży".Nie ma tu żadnego błędu.Jest to międzynarodowy skrót oznaczajacy:STS-SAIL TRAINING SHIP czyli Żaglowiec Szkolny lub S/V-SAILING VESSEL-Żaglowiec

 Pisano:  6 III-7 III 2017 r.                                                                                              

Tekst: "Azja 70".                                                                                                                                            

Foto: "26 I 2017 r.-widok na dawny ZAMECH"-Grzegorz Edward Sumiński.

           Foto "prof  zw. dr. kpt.żw Daniela Dudy"-Krzysztof   Miłosz [oficynamorska pl].    

                                     Reszta zdjęć z internetu. Cytaty z "Trzeci w wielkiej sztafecie".                                                                                                                           

Pomoce:

#Książki:

-"Trzeci w wielkiej sztafecie"-Daniel Duda,Zbigniew Urbanyi,wyd.Pomorze Bydgoszcz, 1986r.                              

-"Dar Młodzieży" -Janusz Uklejewski,Zenon Gralak,wyd.Agencja Fotograficzno-Wydawnicza "Mazury",2012r 

# Internet:

-interia pl.,

-wikipedia,

-kartonwork-forum modelarskie,

-www.am.gdynia.pl

-leszekwiktorowicz.pl.

-"Statek szkolny S/V Dar Młodzieży.Specyfikacja zasadnicza prac remontowych.Przegląd klasowy październik-grudzień 2010 r."-Andrzej Bancerek.

-"Statek szkolny S/V Dar Młodzieży.Specyfikacja zasadnicza prac remontowych.Grudzień 2013 r."-Marcin Kotowicz.