Elbing?Hamburg?Zagadkowy kuter.

Kuter parowy [zwany też kutrem holowniczym] "Kiliński"... Mało znany stateczek służący przed II Wojną Światową w Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej na  Polesiu [Pińsk,ob. na Białorusi]. Okres jego służby w Polskiej Marynarce Wojennej jest dobrze znany ale moment "narodzin"  kutra już ...niekoniecznie. Według jednych źródeł statek powstał w 1895 roku w stoczni hamburskiej "R.Holz" pod nazwą  "Narew" [dla armatora rosyjskiego-Ministerstwa Komunikacji (M.Kuligiewicz,M.Prasnak)]. W Rosji był sklasyfikowany jako statek "holowniczo-inspekcyjny". Natomiast A.Zasieczny dopuszcza tezę,że "Kiliński" został zbudowany ok.1890 roku w Elbing  w stoczni F.Schichaua. Podczas I Wojny Światowej [1914-18] został zdobyty przez Niemców a następnie w listopadzie  1918 r.,wraz z 25 innymi jednostkami rzecznymi,przejęli go Polacy.Pływał w Flotylli Wiślanej. "Нарев"-"Narew"/"Kiliński". 24 V 1919 roku jednostka została przekazana Komendzie Portu Wojennego w Modlinie gdzie  zmieniono jej nazwę na "Kiliński". Załoga jego liczyła wówczas 1 oficera +7 marynarzy. Z Modlina zostaje przebazowany do Aleksandrowa Kujawskiego do stacjonującego w nim  1 Batalionu Morskiego. Powraca do Modlina w dn.22 X 1919 roku aby po uzbrojeniu go w dwa ckm-y "Maxim wz.03"  [kal.7,92 mm ] w połowie lipca 1920 roku zostać przekazanym na nowo do Flotylli Wiślanej. Patrolował rejon Modlin -Wyszogród broniąc tego odcinka przed Armią Czerwoną. W latach 1920-23 przysługiwało mu miano "ORP" [Okręt Rzeczpospolitej Polskiej],gdyż d-cą jego  był oficer i sklasyfikowano kuter jako "lekki statek uzbrojony". Prawdopodobnie jako ORP "Kiliński" pływał do 1923 roku. Jesienią 1922 roku został rozbrojony i zaczął być przebudowywany na jednostkę specjalną  Pogotowia Technicznego. Zadaniem jego miało być wydobywanie wraków rzecznych na terenie całego Kraju. Nie ukończono przebudowy gdyż w 1923 roku został przywrócony do stanu używalności i w  sierpniu tego roku przekazany do Szkoły Specjalistów Morskich w Świeciu.Służył tam do 1927 roku, do momentu przeniesienia szkoły do Gdyni. Kuter znów został przeniesiony do KPW Modlin [służył jako holownik] skąd, po likwidacji portu  wojennego w Modlinie [31 III 28 r.],został wcielony w połowie 1928 roku do Flotylli Pińskiej  [od 17 X 1931 r.: Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej w Pińsku]. Flaga wojskowych statków żeglugi śródlądowej z lat 1938-1939. Sklasyfikowano "Kilińskiego" jako "kuter parowy pełniący również funkcję holownika". Przydzielony został do Komendy Portu Wojennego gdzie był intensywnie wykorzystywany do  września 1939 r. W latach 1933-35 [inni:w 1931 r.] przeszedł gruntowny remont:wymieniono mu silnik parowy o  mocy 21 KM [15,44 kW] na silnik parowy mocy 35 KM [25,74 kW bądź jak inni:32 KM=23,53 kW], dobudowano krytą sterówkę,zwiększono zasięg [powiększono bunkry węglowe] i prędkość kutra. Po mobilizacji 30 VIII 1939 roku został przydzielony do Oddziału Wydzielonego Rzeki Prypeć, prawdopodobnie jednak nie opuszczał portu pińskiego do 20 IX. Marynarze Flotylli w Pińsku. Tego dnia,gdy zagroziły portowi atakujące jednostki Związku Sowieckiego,wraz z innymi  jednostkami, "Kiliński" ewakuował się w rejon Kanału Królewskiego. Jednak dalszą drogę,w okolicy Kuźliczyna [obecnie Białoruś],zablokowały konwojowi wysadzone  dwa mosty [drogowy i kolejki wąskotorowej]. Polskie jednostki Flotylli Rzecznej zostały zatopione lub spalone przez swoje załogi na rozkaz  kmdr.ppor.Kamieńskiego. Większość marynarzy i oficerów [prócz części narodowości ukraińskiej i białoruskiej] Flotylli  przyłączyła się [22 IX] do tworzącego SGO "Polesie"[od 28 IX] gen.Kleeberga [3 bat."morski"  182 PPiech. i 4 komp.sam.bat.179 PPiech.-oba pułki z 60 DP] i wzięła udział w bitwie pod Kockiem  5 X 39 r. Polskie stanowisko ckm-mu pod Kockiem,październik 1939 r. Wcześniej część marynarzy z oficerami dołączyła do Grupy KOP [Korpus Ochrony Pogranicza]  gen.Wilhelma Orlika-Rückemanna tworząc zbiorczy batalion marynarski,który w nocy z 25 na 26 IX  dostał się w większości do sowieckiej niewoli. Następnego [26 IX 39 r.] dnia kilkudziesięciu z nich zostało zamordowanych przez komunistów  w miejscowości Mokrany [obecnie Białoruś]... Pomnik pomordowanych przez Sowietów podoficerów i oficerów 135 pułku piechoty, Polskiej Marynarki Wojennej i Flotylli Pińskiej w Mokranach na Białorusi. Czy "Narew"/"Kiliński" został zbudowany w "naszej elbląskiej" stoczni czy też nie, warto jest  przybliżyć choć cząstkową historię Polskiej Marynarki Wojennej i jej oddziałów rzecznych, o których,tak naprawdę,mało wiemy... *Dane techniczne [do 1923 r.]:  -długość:17,5 m [inni:17,0 m],   -szerokość:3,00 m,  -zanurzenie:0,7 m,   -wyporność:22 tony,  -napęd:silnik parowy o mocy 21 KM [15,44 kW ]+ 1 śruba napedowa,  -uzbrojenie:2 ckm-y "Maxim wz.03" kal.7,92 mm., -załoga:1 oficer+7 marynarzy  *Dane techniczne [1923-39 r.]:  -dł,szer.,zan.,wyp.-te same,  -uzbrojenie zlikwidowane,  -napęd:dwucylindrowy silnik parowy o mocy 35 KM [25,74 kW]  [inni:32 KM=23,53 kW] + 1 śruba napędowa, -prędkość 12km/h [ok.6,47 Mm/h] i zasięg 240 km [129,58=20 godzin],  -załoga:8 podoficerów i marynarzy. Pisano: - 19 VI 2014 r. Autor tekstu: "Azja70". Zdjęcie pomnika:Mariusz Proskień. Foto z internetu [wszystkie]. Na podstawie: #Bibliografia i artykuły:   -"Broń Wojska Polskiego 1930-1945"-A.Zasieczny,   -"Różycki i Kiliński czyli lekkie statki uzbrojone"-M.Kiligiewicz,   -"Pierwsze okręty śródlądowe Polskiej Marynarki Wojennej"-M.Prasnak,   -"Polski Wrzesień 1939"-Cz.Grzelak,E.Kozłowski,   - #Strony internetowe:   -Narodowe Archiwum Cyfrowe,   -Wikipedia,   -flotylle.rzeczne.ayz.pl   -dws.xip.pl   -modlintwierdza.pl