Trusostrasse (ul.Adama Mickiewicza).
Trusostrasse (Ulica Truso) została wytyczona na początku XXw.
Pierwsze budynki zostały wybudowane w południowej części ulicy.Do 1914 roku została
zabudowana część od Tannenbergallee (Aleja Grunwaldzka) do Gartenstrasse (ul.Ogrodowej).
Następnie do 1928 r. zabudowano część od Gartenstrasse (Ogrodowa) do Lessingstrasse
(Wojska Polskiego).
Budowa ciągu mieszkalnego od ul.Wojska Polskiego
do ul.Ogrodowej.Elbing,ok. 1928 r.[foto: Arch.Państ.w Gdańsku].
W tymże 1928 roku obsadzono także tę ulicę drzewami (i ul.Ogrodową).W 1913 r. oddana
została do użytku szkoła Trusoschule.Budynek szkolny swym monumentalnym stylem
nawiązywał do klasycystycznych pałaców XVIII wieku.
"Elbinger Neueste Nachrichten" z dn. 8.03.1913 r. informowal,że od nowego roku szkolnego
zostanie otwarta ta szkoła a w dniu 23.12.1913 r. pisał o odbytej dzień wcześniej konferencji
nauczycieli z okręgu elbląskiego.
Pod koniec lat 30-tych XXw. wybudowano gmach,który miał być częścią olbrzymiego
kompleksu budynków siedziby rządzącej partii NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche
Arbeiterpartei).
W wyniku przygotowań do wojny
budowę kompleksu wstrzymano a istniejący już budynek przekazano Urzędowi Skarbowemu
[pod nr.43].
[Elbląg: 19 III 2008 r.].
W tym też czasie pod nr.16 na Trusostrasse miał swoją kwiaciarnię Erich Thiessen.
Po stronie zachodniej ulicy (przy skrzyżowaniu z ul.Ogrodową od str.ul.Polnej) znajdowała się
"Caffe Truso" należąca do G.Friese ( z nr.telef.228).Reklamowała się hasłem:
"2 Minnuten vom Bahnhof" ("2 minuty od dworca").
![]()
"Cafe Truso",lata 30-te XX w.
Miejsce po "Cafe Truso".
[27 X 2015 r.].
Podczas ostatniej wojny światowej Trusostrasse nie została mocno zniszczona.6.02.1945
żołnierze Armii Czerwonej atakiem od strony Hindenburgstrasse (Bema) oraz
Pott-Cowle Strasse (Żeromskiego) i ostrzałem z budynku i ogrodu szpitala wojskowego
zdobywają ją.Atak ten od strony Urzędu Skarbowego wspomagał czołg.
W 1946 r. Trusoschule opuszczają wojska sowieckie i szkoła zostaje przekazana władzom
miasta w stanie dewastacji.Remont trwał dłużej niż zamierzano i rok szkolny 1946/47
rozpoczął się 10.09.46 r.Placówka otrzymała nazwę Szkoła Powszechna nr.4 pod nr.41.
Pierwszym jej kierownikiem był Kazimierz Jaworski.W pierwszych miesiącach istnienia szkoła
ta posiadała klasy I-VII i 280 uczniów.Rok później już ponad 580.Latem 1950 roku były
budynek niemieckiego Urzędu Skarbowego,po wyremontowaniu,został oddany do użytku
Komitetowi Miejskiemu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KM PZPR).
Na początku lat 60-tych XX w. na ul.Mickiewicza wyburzono zniszczone wojną (wypalone)
budynki,m.in."Cafe Truso".
W pierwszej połowie wspomnianych wyżej lat,(ok.1964 r?)rozpoczęto na tej ulicy budowę
czterech nowoczesnych bloków czteropiętrowych.
Bloki te przeznaczone były dla kadry oficerskiej i podoficerskiej garnizonu elbląskiego
ludowego Wojska Polskiego.
Pierwszym oddanym budynkiem był blok od strony ul.Ogrodowej w 1965 r. a pierwszym
mieszkańcem tego bloku (i całego kompleksu) był sierżant Edward S. z żoną Wandą,
którzy wprowadzili się do kawalerki na 4 piętrze,16.01.1966 roku (Mickiewicza 29 a/15).
Służył w 1 Warszawskim Pułku Czołgów im.Bohaterów Westerplatte przy ul.Łęczyckiej.
[Elbląg: 20 V 2011 r.].
Pod koniec lat 60-tych (1967-68 r.?) do przedwojennej kamienicy [nr.19-21]został dobudowany
nowy blok mieszkalny[nr.23-25-27],również dla kadry LWP,a do niego"dostawiono" parterowy
budynek (Mickiewicza 27 A),w którym znajdowały się dwa sklepy
Wojskowej Centrali Handlowej [WCH]-(ob.sklep rowerowy"Neksus"od 2006r.) i sklep rybny
Centrali Rybnej (ob. "Pizzeria Primavera").
W Grudniu 70 ul.Mickiewicza była areną tragicznych wydarzeń.Gdy w Elblągu milicja rozganiała
brutalnie demonstrantów,15.12.1970 r.,ok.godz.20:07 trzech młodych mężczyzn wrzuciło do
gmachu KM i P PZPR butelkę z benzyną.Ogień ugaszono.
14.12.70 r., pod "Dom Partii" (bo i tak Elblążanie nazywali siedzibę komunistów),
ok.godz.19:00,podeszło ok.400 demonstrantów i zaatakowało go kamieniami.
Milicja Obywatelska rozbiła demostrancję.Natomiast 17.12. od godz.12:00 pod komitetem
zbierał się tłum Elblążan,który chciał rozmowy z I sekretarzem Komitetu Miejskiego PZPR
Władysławem Skowronem.Zamiast rozmowy,na demonstrantów poleciały granaty gazowe
i petardy.Elblążanie zaatakowali w odpowiedzi kamieniami milicję i budynek komitetu,
który znów próbowano podpalić.Tłum na milicjantów krzyczał:"Gestapo!".
Około 15:00 pod budynkiem partii zebrało od 2500 do 4000 osób.Wojskowa ochrona budynku
oddała ostrzegawcze strzały w stronę tłumu ze ślepej amunicji.Na odsiecz władzom partyjnym
(część wcześniej już uciekła z gmachu) przybyło 90 milicjantów i razem z wojskiem
rozpędzili manifestantów.
W dn. 18.12.70 r. "Dom Partii" był chroniony przez 24 oficerów i 200 słuchaczy
Oficerskiej Szkoły Wojsk Lądowych z ul.Armii Czerwonej (ob.Królewiecka).Ok.godz.16:00
na Mickiewicza 43 nastąpiła manifestacja elbląskich kobiet,które rozeszły się na apel
wojskowego dowódcy ochrony gmachu komitetu.Jednak już ok.17:00 pod KM i P PZPR znów
podeszli demonstranci (w przewadze młodych mężczyzn) .W tym czasie władze Elbląga
wprowadziły godz.milicyjną od godz.18:00 do 5:00 a następnie od godz.17:00.Mimo tego
Elblążanie zaatakowali oddziały milicji i sam "partyjny" budynek. Tym razem udało się go
podpalić.Po zajściach Grudnia 70 od razu rozpoczęto odnowę tej budowli.
W 1971 r. ul.Mickiewicza podłączono do magistrali wodociągowej( 15.01.1974 r.-nastąpiło
uruchomienie Centralnego Wodociągu Żuławskiego).
Natomiast 31.05.1975 r. Szkoła Podstawowa nr.4 otrzymała za swego patrona ("imię")
Henryka Sienkiewicza.Po odzyskaniu niepodległości w 1989 r. i przekształceniach
gospodarczych z ul.Mickiewicza zniknęły m.in.Cukiernia Warszawska(różne firmy były po niej
w tych pomieszczeniach,np.OSK Lotos czy "MISI-Odzież Używana",
"EDUSEK-Usługi Krawieckie") pod nr.14,WCH,Centrala Rybna,Pasmanteria (następnie sklep
odzieży używanej "EL-MIX",obecnie "FHU-Design Dekor") pod nr.10,Komitet Wojewódzki PZPR
(teraz Urząd Skarbowy).W roku 2011 została zlikwidowana apteka "Panaceum"[nr.32?] i w jej
miejscu powstał sklep mięsny "Centrum Mięsne-Jaga",który latem 2012 r. został zlikwidowany.
Mickiewicza 24.
Pisano:7 IV 2012 r. i 5 III 2016 r.Autor tekstu i kolorowych zdjęć: "Azja70".Na podstawie:
#Internet:
-www.elbing.de,
-Wikia Elbląg.
#Bibliografia:
-"Historia Elbląga t.2,cz,I"-pod red.Andrzeja Grotha,
-"Historia Elbląga t.4"-pod red.Marka Andrzejewskiego,
-"Historia Elbląga t.5,cz.I"-opr.Mirosława Golona,
-"Elbing 1945 t.2"-Tomasz Stężała,
-"Elbinger Neueste Nachrichten"-z dn. 08.03.1913 i 23.12.1913,
-"Elbląg w starej fotografii"-album Archiwum Państwowego w Gdańsku,wyd.2013 r.
#Inne:
-świadkowie.
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz